ABR (İşitsel Beyin Sapı Yanıtları)

İçerik:

İşitsel Uyarılmış Potansiyeller Nedir?

Uyaran tarafından uyarılmış nöral yapının zamana bağlı olarak senkronize bir şekilde nöral aktivitesinin kapasitesini ifade etmektedir. Hücrenin depolarizasyon ile hiperpolarizasyon durumunda hücrenin dışındaki boşlukta iyonlardan dolayı negatif ve pozitif yük üretilmektedir. Yük değişiminden dolayı "dipol akımı" meydana gelmektedir. Bu akımın yayılımının kaydı "işitsel uyarılmış potansiyel" olarak adlandırılmaktadır.

işitsel uyarılmış potansiyeller hücresel şema

ABR (İşitsel Beyin Sapı Yanıtları) Nedir?

Kulağa gönderilen, tone burst, klik vb. gibi uyaranlarla işitme siniri ve beyin sapındaki işitsel nöral merkezlerin fizyolojik tepkisi olarak ifade edilebilir.

8. sinir ile beyin sapı nöral merkezlerinin ve işitsel yolların aktivitesi olarakta ifade edilebilir.

ABR Dalgalarının Özellikleri & Kökenleri

I. Dalga: 8. Sinir Distali (1,5 msn),
II. Dalga: 8. Sinir Proksimali,
III. Dalga: Cochlear Nucleus (3,5 msn),
IV. Dalga: Superior Olivary Complex,
V. Dalga: Lateral Lemniscus, İnferior Colliculus (5,5 msn),
VI. Dalga: İnferior Colliculus.

Vestibulo-Koklear Sinir (Vestibulocochlear N.) (8. Kranial Sinir)

Ortalama 25 mm uzunluğunda olup, 2-4 mikrometre çapa sahiptir. Koklear yapıdadır. Tonotopik organizasyonda, işitsel sinir yolu için ayrıca tonotopik organizasyonun sağlanması amacıyla bir yol oluşturur.

Apikal lifler, işitme sinirini oluşturur. Apikal lifler, çekirdeğe yakın biçimde konumlanmıştır. Alçak frekanslı koklear bölgelerin bilgilerinin aktarımından sorumludur. Bazal lifler ise işitsel sinir demetinin yüzeyinde olacak şekilde konumlanmış olup, yüksek frekanslı koklear bölgelerin bilgilerini taşıma konusunda fizyolojik gelişim göstermiştir.

8. kranial sinir, vestibulocochlear nerve, vestibülo-koklear sinir-koklear ganglion, vestibuler ganglion, pons, miyelansefalon, arka beyin

Koklear Nukleus

Koklear nukleus, akustik sinir kökünün girişinde konumlanmıştır. Pons ile medulla oblongata arasındaki sınırda yer almaktadır. Akustik sinirden sinaptik terminal alan ilk nöronal merkezdir.

Koklear nukleuslar, ventral nukleus ve dorsal nukleus olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Ventral nukleuslar, anteroventral koklear nukleus ve posteroventral koklear nukleus olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Alçak frekanslı seslerde oluşan uyaranlar ventral nukleusta, yüksek frekanslı seslerle oluşan uyarılar ise dorsal nukleusta sonlanmaktadır.

Superior Olivary Complex (SOC)

Superior olivary kompleks, 8. sinirde çaprazlaşma yapmaktadır. Medial superior oliver çekirdek, sesin lokalizasyonunun belirlenmesi, zaman farkının saptanması gibi özelliklerde yeteneği mevcuttur.

Lateral superior oliver çekirdek ise, sesin geldiği yönün belirlenmesi noktasında fonksiyonel özelliği mevcuttur.

Sesin yönünün belirlenmesi mantığı, sesin şiddetsel farklılığının saptanmasıyla gerçekleşmektedir.

Medial superior oliver çekirdek, düşük frekanslı girdilerin yanıtı için nöronlara sahiptir.

Lateral superior oliver çekirdek ise, yüksek frekanslı girdilerin yanıtı için nöronlar barındırır.

sesin lokalizasyonu, sesin yönünün belirlenmesi

Lateral Lemniscus

Koklear çekirdekleirn ve supeiror olivary kompleksin inferior kollikulusa bağlanmasını sağlar. Ventral ve dorsal olmak üzere iki nukleus barındırmaktadır. Alçak frekansa duyarlı hücreler dorsal, yüksek frekanslara duyarlı hücreler ise ventral planda özelleşmiş ve konumlanmıştır.

İnferior Colliculus

Çıkan işitsel yolların ana iletim merkezidir. Alt beyin sapından medial genikulat cisme ayrıca, işitme korteksine iletilen akustik uyaranın işlenmesinde rol üstlenmektedir.

İnferior colliculus'un merkezinde, alçak frekanslar dorsal, yüksek frekanslar ise ventrolateral bölgelerde işlenir.

ABR'nin Kullanım Alanları

Saf ses işitme eşiklerinin tayin edilmesinde (threshold ABR),
Yenidoğan işitme taramalarında,
Fonksiyonel işitme kayıplarının tanısının konmasında,
Nöro-diagnostik uygulamalarda,
Koklear ve retrokoklear patolojinin tanısında,
İntra-operatif monitorizasyon uygulamalarında kullanılmaktadır.

abr testinin kullanım alanları, yenidoğan işitme taramaları

ABR Dalgalarının Yorumlanması

ABR Testinde Kullanılan Uyaran Tipleri

Klik Uyaran: 0.2-10 kHz aralığında geniş frekans bandını içermektedir. İşitsel sistemin nöronların senkronize olarak uyarılmasını sağlamak için tercih edilmesi gereken uyaran tipidir. Klinik uygulamalarda, 2-4 kHz bölgesinin cevabında daha belirgindir. Klik uyaran, tüm koklea'yı uyarmaktadır ancak sadece koklea'nın yüksek frekans bölgesindeki sinir fibrillerinin cevabını yansıtmaktadır.
Tone-Burst Uyaran: Frekansa göre cevap oluşturmak amacıyla geliştirilmiştir. 3 komponenti mevcuttur. Bunlar; rise, plato ve fall'dır. Tone burst uyaran, spesifik olarak yüksek şiddetli uyaranların frekansa göre yanıtının oluşumu için kullanılır. TB500, TB1000 ve TB2000 gibi...
Chirp Uyaran: Klik uyaran koklea'nın apeksine doğru zamansal saçılım gösterir ve hızı azalır bu durum koklea'nın tüm bölgesinin uyarımında dezavantaj oluşturur. Chirp uyaran ile koklea'nın yüm bölgesi aynı anda uyarılabilir. Yine tone-burst uyaran gibi frekansa özgü geliştirilmiş çeşitleri mevcuttur.

ABR'de Kullanılan Uyaran Parametreleri

Uyaran Şiddeti,
Uyaran Polaritesi: Rarefaksiyon, (-) elektrik uyaranı, dönüştürücü diyaframının membrandan uzağa hareketi. Yoğunlaşma, diyaframdan membrana doğru hareket eden elektrik uyarısı (+). Alternatif, alternatif kutupluluk, sırasıyla değişen polarite.
Rate: Uyaranın saniyedeki tekrar sayısıdır. ABR dalga latanslarını ve amplitüdlerini etkilemez. Uyaran rate'i artması, dalga netliğinin azalması, latans uzaması, amplitüd azalmasına neden olur. Test yapılan kişinin yaşı ile doğrudan bağlantısı vardır.
Sweep Sayısı: Uygun sinyal gürültü oranının yaklanması için uyaranın tekrar sayısı olarak ifade edilebilir. Yüksek şiddetteki uyaranlarda az sweep daha doğru oranın yakalanmasını sağlarken düşük şiddetli uyaranlarda ise yüksek sweep ile dah net dalga elde edilebilmektedir.

ABR Testinde Test Sonucunu Etkileyen Patolojik Olmayan Etkenler

Vücut Sıcaklığı: Normal olarak kabul edilen vücut sıcaklığı olan 37 derecedeki vücut ısısından kayıtlar etkilenmez. Bu değerin altı ve üstü kayıtları etkileyebilir. Hipotermi geçiren bireyde, I. dalga amplitüdünde azalma gözlenirken, latanslarda uzama test sonucuna yansır. Hipertermi geçiren bireyde ise amplitüdlerde düşme gözlenirken, latanslarda kısalma gözlenir.
Cinsiyet: Vücut sıcaklığı, baş-boyun çevresi, hormon farklılıkları sayılabilir.
İlaçlar: Ototoksik ilaçlar, sedatif ilaçlar, anestezi ilaçları vb. gibi.

İşitme Kaybı Tipine göre ABR Sonuçlarının İncelenmesi

İletim Tipi Kayıplar: Nöral yapılar sağlıklı olduğundan dolayı morfoloji normaldir. I. dalgadan başlayarak bütün dalgalarda simetrik uzama gözlenir. Koklea'ya gelen enerji azalır ancak ulaştığında tepkiler normal olur.
Koklear Kayıplar: Küçük ve bozulmuş I. dalga gözlenebilir ayrıca, latansta gecikme olabilir. İşitme eşiğine yaklaşıldıkça V. dalga latansı önemli ölçüde uzar. Morfolojide bozulma gözlenebilir.
Retrokoklear Kayıplar: V. dalgada uzama gözlenir. I-V, I-III, III-V IPL'lerde uzama gözlenir. Kulaklar arasında latans farklılıkları gelişir. Özellikle V. dalga absolüt ve İPL'de. Geç dalgaların oluşmaması ya da ABR'nin olmaması ile sonuçlanabilir. Tekrarlanamayan ABR ile karşı karşıya kalınır.

patolojik abr sonuçları, iletim tipi kayıplarda ABR sonuçları, Koklear kayıplarda abr sonuçları, retrokoklear kayıplarda abr sonuçları

patolojik abr sonuçları, iletim tipi kayıplar, koklear kayıplar,retrokoklear kayıplar, latans amplitüd

[VestibuloCochlear (Vestibüler & Koklear), İşitme & Denge Bilimi'ne Hizmet Eden Topluluk için Oluşturulmuş, Deneyimsel ve Sonuçsal Bir Projedir.] [Odyometri & Odyoloji Camiası için Özgün Notları, Tasarımları & Derleme Makaleleri İçerir.]