top of page

Saf Ses Odyometri Testi

 

Saf ses odyometrik değerlendirme testi uygun bir şekilde uygulanmalı ve yorumlanmalıdır. Bu işlemlerin gerçekleşmesi için bilgi düzeyimiz yeterli olmalıdır. Saf ses odyometri testinin uygulanabilmesi ve hali hazırda öğrenilen bilgilerin hatırlanması ya da pekiştirilmesi için kılavuz olması maksadıyla bu bilgilendirme çalışmasına yer verilmiştir.

Saf ses odyometri testi nedir nasıl yapılır odyometrik işlemler odyoloji ve odyometri ders

Saf Ses Eşikleri Nedir?

Saf ses eşikleri, saf ses uyaranına verilen en düşük seviyedeki verilen cevaplardır. Saf sesler; frekans, amplitüd, faz ve süreleri ilen tanımlanan seslerdir. Saf ses odyometride önem kazanan özellik frekans ve genliktir.  Sağlıklı işitme sistemine sahip bireyler, 20-20.000 Hz aralığındaki sesleri algılayabilirken, işitilebilen frekans aralığı insan organizması için 500-8.000 Hz aralığıdır. Saf ses odyometrisinde 250-8.000 Hz frekans aralığı değerlendirmeye alınır. 

​

Desibel: Saf seslerin ampilitüd ya da düzeyidir.

​

Odyogram: Saf ses frekanslarının fonksiyonel saf ses eşiklerinin belirlenmesi için kullanılan yöntemdir.

​

Saf ses odyometride referans alınan nokta normal işiten genç bireylerin belirli frekanslardaki ortalamasıdır. Saf ses ile işitme eşik değeri bize kaybın tipi hakkında bilgi verir. 

İşitsel sistemde ortaya çıkan patolojiler, frekansa özgü değişiklik göstermektedir.

Saf ses işitme eşikleri kullanılarak, iletim sisteminin parçaları olan dış ve orta kulak hasarlara bağlı olarak gelişen işitme kayıpları, koklea ve koklear sinirde (işitsel sinir yollarında) hasara bağlı olarak meydana gelen işitme kayıpları tespit edilebilir ve bunlar sayısal verilere dönüştürülebilir.

Saf ses eşikleri işitme kaybının tanılanması amacına hizmet eder ve odyologlara, doktorlara izlemeleri gereken yol hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar.

​

Saf Ses Odyometri:

Odyometri cihazları, hava ve kemik yolu eşiklerinin nitelik ve nicelik açıdan ölçümünü sağlar. Hava yolu ölçümünde kulaklıklar kullanılır ve işitme sisteminin değerlendirilmesi sağlanır. Kulaklık kullanılarak yapılan değerlendirmede, ses kulaklık aracılığıyla iletilir, her bir kulak için ayrı ayrı işitsel duyarlılık test edilmiş olur.

​

Kemik yolu ölçümlerinde, vibratörler kullanılır. Test edilmeyen kulağa maskeleme yapılır. Kemik yolu ölçümünde, hava yolu ölçümünden farklı olarak, dış ve orta kulak atlanır, doğrudan koklea uyarılır.

 

Hava yolu ve kemik yolu eşikleri karşılaştırılır ve işitme kaybı tipinin; iletim mi, mikst tip mi yoksa sensörinöral mi olduğu konusunda değerlendirme yapılır.

Saf Ses Odyometri'de Talimatlar Nasıl Olmalıdır?

Saf ses odyometri testi, test edilen kişiye talimatlar verilerek başlar çünkü ölçülen eşikler, test edilen kişinin yanıt verme istekliliğinden etkilenmektedir. Hastalar verilen ses uyaranına nasıl tepki vermeleri gerektiği veya ne kadar duyduklarında cevap vermeleri gerektiği konusunda kararsız olabilirler verilen talimatlar ile hasta testin nasıl yapılacağını bildiği için doğru sonuçlar elde edilmesi sağlanmış olur.

Aşağıdaki adımlarda, geleneksel saf ses odyometride uygulanabilecek genel talimatlar yer almaktadır. Hastanın yaşı, eğitim, fiziksel durumuna göre mutlaka uyarlanmalıdır.

  1. Testi yapan kişi kulaklıklar takılmadan talimatları vermelidir.

  2. Kulaklıklar takıldıktan sonra komutların verilmesi, takılan kulaklıkların sesi daha güç duyulacak seviyeye getirdiğinden anlaşılırlığı etkileyebilmektedir.

  3. Hastaya, ilk önce bir kulakta "bip" benzeri bir ses duyacaksınız.

  4. Bip sesini duyduğunuzda elinizdeki butona/düğmeye basarak cevap veriniz.

  5. Ses bittiğinde ise elinizi butondan çekin.

  6. Bazı bip sesleri çok düşük sesli iken bazı bip sesleri yüksek olacak bu yüzden dikkatinizi vermeniz gereklidir.

  7. Her duyduğunuzda butona basın.

  8. Anlamadığınız bir yer var mı?

​

gibi basit ve anlaşılır kısa talimatlar verilerek teste başlanmalıdır.

Saf Ses Odyometri'de Kulaklık Yerleşimi Nasıl Olmalıdır?

Kulaklıklar testi yapan sağlık görevlisi tarafından yerleştirilir. Testin uygulanacak tarafın daha kolay belirlenebilmesi için kulaklıklar renklerle kodlanmıştır. Mavi sol taraf, kırmızı sağ taraf olmak üzere.

  • Kulaklık yerleştirilmeden önce, küpe gibi takılar, gözlükler çıkartılır. Bu özellikle supra-aural kulaklıklar için önemlidir.

  • Sirkumaural ve supra-aural kulaklıklarda, kulaklık diyaframı kulak kanalına denk gelecek şekilde yerleştirilmelidir.

  • Kulaklıklar yerleştirildikten sonra son bir kere daha göz ucuyla incelenerek tam  oturmuş mu diye kontrol edilmelidir.

  • Kulaklık yerleştirildikten sonra, kaymasının önlenmesi için kafa bandı hastayı rahatsız etmeyecek sıklıkta sıkılaştırılır.

  • Kulaklıkların zemine dik konumda pozisyonlanması için hastanın dik durması istenir.

  • İnsert kulaklıklarda durum, transdüserin kaymaması için kıskaç takılması gerekmektedir.

  • Kıskaç hastanın kıyafetine, omzuna yakın bir yere tutturulabilir.

  • İnsert kulaklığın, kulak kanalından çıkmaması önemlidir.

  • Eğer insert kulaklıkta kafa bandı aparatı varsa kafa bandına takılabilir. 

  • Sağlık personeli, süngeri sıkıştırmalı ve kulak kanalına takabilmelidir.

  • Süngerin dış kısmı tragus (Tragus, dış kulağın en dışında, kulak kepçesinin iç kısmında bulunan bir yapıdır. Bu küçük çıkıntı, kulağın şeklini korumaya yardımcı olurken, aynı zamanda dış etkenlerin, özellikle zararlı maddelerin, kulağın içine girmesini engeller.) ile aynı hizada olması sağlanır.

Saf Ses Odyometri'de Kemik Yolu Vibratör Yerleşimi:

Bazı uzmanlar vibratörün alın üzerine yerleştirilmesini söylemektedir ancak odyologlar çoğunlukla kemik yolu vibratörü mastoid kemik çıkıntısının en belirgin yerine yerleştirirler. 

Bir el ile osilatör mastoid kemik çıkıntısına yerleştirilir, diğer el ile de kafa bandı osilatörün sabit kalması için kafa üstüne yakın bir konuma getirilmesi sağlanır.

Osilatör kısım deri ile tamamiyle temas halinde olmalıdır. Pinnaya temas etmemelidir. 

Osilatör ile deri arasında saç gibi temas yüzeyini azaltacak etkenler olmamalıdır. 

Vibatörden alınacak verimin artırılması için alçak frekans eşliğinde osilatör mastoid yüzeyde gezdirilir ve hastadan sesin en fazla geldiği yeri belirtmesi istenir. Bu taktiği de kullanabilirsiniz.

Odyometrik İşlem: Eşik Ölçümü Nasıl Gerçekleştirilir?

Hastaya gerekli yönergeler, bilgilendirmeler yapıldı, kulaklık yerleşimi sağlandı gel gelelim eşik ölçümünün yapılışına diğer bir ifadeyle saf ses odyometrinin uygulanışına...

Aşağıda çok detaya girmeden basit ifadelerle bir kılavuz oluşturmaya çalıştım. İşte size rehber;

  1. Hastanın sesi tanıması ve alışması için eşik üstü ses verilebilir. Buna alıştırma metodu denir.

  2. Teste, 1000 Hz 30 dB'de başlanılır.

  3. Teste hastanın daha iyi olduğunu belirttiği kulaktan başlanır.

  4. Hasta her iki kulağının da aynı olduğunu belirtiyorsa teste sağ kulaktan başlanılır.

  5. İyi kulaktan başlanması, kötü olan kulak için tutarlı eşiklerin belirlenmesinde maskelemenin gerekip gerekmediği için mantıklı bir yoldur.

  6. Uyaran tek tek veriliyorsa, 1-2 sn'lik uyaran süresi yeterli olacaktır.

  7. Kesik kesik verilen uyaran ise, odyometre cihazının ön panelinde yer alan ayardan yapılır, uyaran düğmesine basıldığı süre zarfında cihaz uyaranı gönderir ve kısa süreli bir bekleme olur. Ardından tekrar uyaran gönderilir. 225 ms ses var 225 ms ses yok şeklindedir.

  8. Kesikli uyaran daha çok tercih edilir bunun sebebi ise, hastanın kendi ürettiği işitsel sisteminin ürettiği -tinnitus- sesten ayırt etmelerinin kolay olmasıdır.

  9. Odyometrist/Odyolog (sağlık personeli diye bahsedilecektir), hastaya 30 dB şiddetinde uyaran göndererek eşik bulmaya başlar.

  10. Hastanın cevap vermesi durumunda, cevap vermediği şiddete kadar 10 dB'lik azaltımlar gerçekleştirilir.

  11. Hasta ilk verilen 30 dB şiddetindeki uyarana cevap vermezse, cevap alınana kadar 20 dB'lik artışlar yapılır.

  12. Yanıt alındıktan sonra 10 dB azaltımlar gerçekleştirilir.

  13. Yanıt alındıktan sonra uyaran seviyesi 5 dB artırılır kişiden yanıt gelme durumu teyit edilir.

  14. Sağlık personeli 10 dB aşağı ve 5 dB yukarı kuralını izler. Birkaç kere kontrolü önemlidir. Doğrulanmış eşik çok önemlidir. İki kere teyit etmek tutarlı eşik tespiti için olmazsa olmazdır.

Odyometrik Maskeleme Hangi Durumlarda Yapılmalıdır?

Maskeleme ile ilgili çıkarımları formülize edecek olursak;

  • Kulaklıklar arası eşik farkı, interaural atenüasyon için kabul edilen en düşük değere eşit veya fazla ise maskeleme yapmak gereklidir.

  • Kemik yolu eşik testinde, test kulağında 10 dB'den büyük bir hava-kemik aralığı varsa sonuçların doğrulanması adına maskeleme gereklidir.

  • Hava yolu eşik testinde test kulağındaki hava eşikleri ile test edilmeyen kulağın kemik yolu eşikleri arasındaki fark supra-aural kulaklık için 40 dB veya fazla ise maskeleme işlemi yapılmalıdır.

​

[VestibuloCochlear (Vestibüler & Koklear), İşitme & Denge Bilimi'ne Hizmet Eden Topluluk için Oluşturulmuş, Deneyimsel ve Sonuçsal Bir Projedir.] [Odyometri & Odyoloji Camiası için Özgün Notları, Tasarımları & Derleme Makaleleri İçerir.]

bottom of page