Elektrod Lokalizasyonu ve ABR Kayıt Teknikleri

Elektrod Lokalizasyonu

Elektrod lokalizasyonu, işitsel uyarılmış potansiyellerin yüksek voltajda temin edilmesi için elektrodların potansiyellerin üretildiği alanlara en yakın şekilde yerleştirilmesini gerektirir.

Bu, dalgaların latanslarında önemli değişiklikler yapmasa da, amplitüdde büyük değişiklikler sağlar. İşitsel beyinsapı yanıtlarının kaydında genellikle ipsilateral kayıt tekniği kullanılır.

Kontralateral kayıt tekniği ise daha çok dalgaların kaynaklarına ilişkin bilgi elde etme amacı taşır. Çift kanal kullanımı, yani ipsilateral ve kontralateral kayıtların her ikisinin birden kaydedilmesi, dalgaların doğru tanımlanması bakımından yararlıdır.

Özellikle küçük yaş gruplarında dalgaların latans değerlerindeki geniş standart sapmalar nedeniyle bu yöntem kolaylık sağlar.

Elektrod Türleri ve Kullanımı

• Elektrodlar, yüzeyel elektrotlar ve cilt altı iğne elektrotlar olmak üzere iki çeşittir.

• İki elektrot arasında elde edilen dalgaların latansları ve amplitüdleri arasında fark bulunmaz.

• İğne elektrotlar, sadece yoğun bakım üniteleri ve ameliyathanelerde hastayı uzun süre gözlemlemek gerektiğinde kullanılır.

• Elektrot impedansları 5000 Ohm’dan düşük olmalıdır. Elektrotların yerleştirilmesine gösterilen özen, cildin iyi temizlenmesi ile uygun miktar ve kalitede iletken pasta veya jel kullanılması, ölçülen impedansı ve dolayısıyla testin kalitesini doğrudan etkiler.

• Çok düşük bir impedans (1000 Ohm veya altında) yakın iki elektrodun kısa devre yapmasına ve kayıt kalitesinin bozulmasına neden olur .

Elektrod Montajı ve Uluslararası 10-20 Elektrot Sistemi

• Elektrodlar, optimum ABR kayıtları için vertex (Cz) ve kulaklara (A1-A2) yerleştirilir.

• Sol taraf için Cz-A1 ve sağ taraf için Cz-A2 kullanılır.

• Dalgalar I-III ipsilateral kayıtlarda daha belirgin olup, dalgalar IV ve V kontralateral kayıtlarda daha belirgindir.

• Kulak lobülleri, mastoid kayıt yerlerine göre daha az kas potansiyeline sahip olduğu için daha büyük dalga I amplitüdüne neden olur.

• Bebeklerdeki elektrot montajları, yetişkinlerden farklı olup, yenidoğanlarda kontralateral montaj önerilmez.

• Yenidoğanlarda verteksten (Cz) boynuna (C7) kadar kaydedildiğinde genlik daha yüksek bulunur, ancak gürültü seviyeleri de daha yüksektir .

Uyarı İletimi ve ABR Terminolojisi

Uyarı iletimi, transducer vasıtası ile sağlanır. Hava iletiminde en yaygın transducer tipi TDH-39 kulaklıklar olup, kemik iletiminde vibratör kullanılır.

ABR kayıtları sırasında yükselteç, işitsel yanıt olarak adlandırılan zayıf elektriksel sinyalleri 100.000 kat civarında artırır.

Filtreleme işlemi, istenmeyen frekans bantlarındaki enerjinin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması amacıyla kullanılır. Alçak geçirgen, yüksek geçirgen ve bant geçirgen filtreler bu amaçla kullanılır .

ABR ve Averajlama

• ABR sinyalleri, çok düşük amplitüdlü sinyaller olup, beyin ve diğer organların elektriksel aktivitelerinin yarattığı gürültü içinde kaybolurlar.

• Bu yüzden tek bir uyarıya cevap olarak kaydedilen tek bir potansiyelin tanınıp yorumlanması mümkün değildir. Verilen uyarı yüzlerce kez tekrarlanır ve yinelenen uyarılarla elde edilen sinyaller üst üste kayıtlanır.

  Bu işleme "averajlama" denir.

• Böylelikle rastgele ortaya çıkan negatif ve pozitif yöndeki sinyallerin toplamı sıfır değerine yaklaşırken, uyarı sonucu ortaya çıkan sinyal belirgin hale gelir .

Artifact Rejection ve Notch Filtreleme

Kayıtlar sırasında hastanın ani hareketleri veya elektriksel artefaktlar, tekil yanıtları etkileyerek gürültülü bir kayda sebep olabilir.

Tekil yanıtlardaki artefaktın bütün averajı da etkileyerek, kayıtların kalitesini bozması, artefakt dışlamayı gerektirir. Kayıt cihazı, her tekil yanıtın amplitüdünü ölçer ve belirlenmiş olan eşik değerin üzerindeyse, bu tekil değeri ortalamaya almaz.

Elektriksel aktivitenin 60 Hz müdahalesini azaltmak için kullanılan notch filtreleme, cevaplarda filtre distorsiyonunu belirler ve 60 Hz müdahalesi ile oluşan elektriksel artefaktı elimine eder.

Maskeleme ve dB nHL

• Maskeleme, tonal uyarıların akustik yanlamaya neden olması durumunda test edilmeyen kulağın maskelenmesi işlemidir.

• Klik ABR’de maskeleme gereği yoktur, ancak yüksek uyarı klik uyaranın akustik yanlama yapabileceği bildirilmiştir.

• dB nHL, işitsel uyarılmış cevap ölçümlerinde uyaranın yoğunluk seviyesini kalibre etme ve tanımlama için kullanılır.

• 0 dB nHL, normal işiten insanların oluşturduğu bir gruptaki uyaran için davranışsal eşiklerin averajıdır.

Uyarı Tipleri ve ABR Kayıtları

ABR kayıtları elde etmede kullanılan başlıca ses uyaranları Klik ve Tone Burst uyarılardır. Klik uyarılar, bütün frekans bandını içeren, kısa süreli uyarılardır ve özellikle işitme eşiğinin saptanmasında kullanılır.

Tone-burst uyarılar ise kısa süreli tonal uyarılar olup, frekansa spesifik ABR kayıtları yapabilmek için kullanılır. Chirp sinyalleri, kokleanın senkronize biçimde uyarılmasını sağlamak üzere tasarlanmış olup, ABR dalgalarının genliği yönünden klik uyaranlardan daha büyük genlik sağlar .

Elektrod lokalizasyonu ve ABR kayıt teknikleri, işitsel uyarılmış potansiyellerin güvenilir ve doğru bir şekilde kaydedilmesi için kritik öneme sahiptir.

Elektrodların doğru yerleştirilmesi, uygun filtreleme ve averajlama yöntemlerinin kullanılması, artefaktların dışlanması ve uygun maskeleme teknikleri ile birlikte, doğru ve güvenilir ABR kayıtları elde edilmesi sağlanabilir.

Bu teknikler, hem klinik uygulamalarda hem de araştırmalarda işitme fonksiyonlarının değerlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır .