Pozisyonel Testler

Pozisyonel testler, spesifik olarak belirlenmiş bazı baş hareketlerinde "nistagmus" gelişip gelişmediğinin tespiti için geliştirilmiş yöntemlerden biridir.

Pozisyonel testlerde iki çeşit nistagmus gözlenmesi mümkündür. Bunlar;

• Positioning Nistagmus: Baş ve gövdenin hareket etmesiyle gözlenen nistagmus tipidir.

• Pozisyonel Nistagmus: Baş ya da baş-gövdenin pozisyon değiştirmesine bağlı olarak yerçekimi etkisiyle gözlenen nistagmus tipidir.

Pozisyonel nistagmusta baş ya da baş-gövde mevcut konumdan yeni konuma getirildiği ve tutulduğu müddetçe devam eder ancak positioning nistagmus bir dakikadan uzun sürmemektedir.

1-) Statik Pozisyonel Testler

• Oturur pozisyonda (hasta oturtulmuş, baş zemine dik konumda karşı tarafa bakar şekilde),

• Oturur pozisyonda, baş sağda-solda,

• Sırtüstü pozisyonda (baş ve göğüs aynı seviyededir),

• Sırtüstü yatar pozisyonda baş sağda ve solda (sırtüstü yatar pozisyondayken, baş olabildiğince sağa ve sola çevrilir),

• Baş askıda pozisyonda (hasta sırtüstü yatmış pozisyondadır, baş horizontal düzlemde altta kalacak biçimde geriye sarkıtılmıştır).

Horizontal Düzlemde Statik Pozisyonel Testler: Hasta öncesinde sırtüstü yatırılır ve nistagmusun varlığı incelenir. Ardından sırtüstü pozisyon değiştirilmeden baş yavaş bir şekilde olabildiğince sağa çevrilir ve nistagmus kontrol edilir. Sonrasında ise baş yine yavaş bir şekilde sola çevrilir ve nistagmus kontrolü yapılır.

Horizontal düzlemde yapılan pozisyonel testte, nistagmusun tespitinde özellikleri şu şekildedir;

• Nistagmus çoğunlukla horizontal özelliktedir.

• Nistagmusun yönü, altta kalan kulak tarafına vurması durumunda "geotropik", ters tarafa doğru vurması durumunda ise "ageotropik" olarak isimlendirilmektedir.

Servikal Patoloji'nin Ayırt Edilmesi

Sırtüstü yatar pozisyonda başın pozisyon değiştirmesiyle nistagmus gözlenmesi akla servikal patolojiyi getirmelidir. Servikal patolojinin belirleyici tespiti için hastanın tüm vücudu ile sağa ve sola yatırılması ve nistagmus incelemesi yapılmalıdır. Eğer servikal patoloji mevcutsa bu pozisyon değişiminde hasta da nistagmus gözlenmeyecektir.

Servikal patoloji kaynaklı nistagmusun ayırt edilmesinin diğer bir yolu, hasta oturur pozisyondayken, başı 60 derecelik açısal hareketlerle sağa ve sola çevrilir. Semisirküler kanallar uyarılmamalıdır. Bu açısal hareketlerle servikal patoloji ya da vertebrobaziler yetmezlik durumları incelenir. Nistagmus gözlenmesi servikal patolojiye işaret edebilir.

Patolojik Pozisyonel Nistagmus:

• Aynı pozisyon içerisinde nistagmus yön değiştirmesi durumunda patolojik nistagmusa işaret edebilir.

• Pozisyonların çoğu, saniyede 3 dereceden büyük nistagmus üretiyorsa patolojik nistagmusa işaret edebilir.

• Tek pozisyonda saniyede 6 dereceden büyük nistagmus oluşumu yine patolojik nistagmusa işaret edebilmektedir.

Statik Pozisyonel Testlerin Tanısal Bulguları

• Geotropik nistagmus, periferik kaynaklıdır.

• Ageotropik nistagmus, santral nedenlerle oluşabilir.

• Yönü değşmeyen pozisyonel nistagmuslar periferik kaynaklıdır.

• Yönü değişen pozisyonel nistagmuslar santral kaynaklı olabileceği akla gelmelidir.

Statik Pozisyonel Testlerde Periferik/Santral Ayrımı

Periferik nistagmusta latent dönem 2-10 saniyeyken santral nistagmusta latent dönem yoktur. Periferik nistagmusta, nistagmus 30 saniye içinde kaybolurken santral nistagmusta devam eder. Periferik nistagmus tekrarla kaybolabilirken santral nistagmusta devam eder. Periferik nistagmusta vertigo görülür ve genellikle şiddetlidir. Santral nistagmusta ise ya azdır ya da hiç yoktur. Nistagmusun yönü periferik tipte aşağıda olan kulağa doğru iken santral nistagmusta yöne göre değişebilmektedir. Periferik nistagmusun görülmesi sıktır santral nistagmusta ise nadirdir.

2-) Dinamik Pozisyonel Testler

BPPV teşhisi için belirleyici test yöntemidir. Posterior semisirküler kanal BPPV'sinin tespiti için "Dix-Hallpike testi, horizontal semisirküler kanal BPPV'sinin tespiti için ise "Roll Testi" uygulanmaktadır.

2.1 Dix-Hallpike Testinde Nistagmusun Özellikleri

Bu testte nistagmus, başın patolojinin olduğu yöne sarkıtılması durumunda ortaya çıkmaktadır. Vertigo, bulantı ve kusma beraberinde gelişebilir. Rotasyonel ya da torsiyonel nistagmus genellikle gözlenir. Nistagmus, 1 dakikadan sonra şiddeti azalır ve kaybolur. Hasta oturuş pozisyonuna getirildiğinde nistagmus yön değiştirir. Pozisyon tekrarıyla nistagmusun şiddetinde azalmalar görülür.

2.2 Roll Testinde Nistagmusun Özellikleri

Her iki yöne de baş çevirme hareketinin uygulanması ile horizontal, geotropik ve ageotropik nistagmus gözlenebilir. Latansı P-SSK BPPV'sinde görülen nistagmusa göre daha kısadır. Patolojinin bölgesi nistagmusun yönü ve şiddettine göre belirtilir.

[VestibuloCochlear (Vestibüler & Koklear), İşitme & Denge Bilimi'ne Hizmet Eden Topluluk için Oluşturulmuş, Deneyimsel ve Sonuçsal Bir Projedir.] [Odyometri & Odyoloji Camiası için Özgün Notları, Tasarımları & Derleme Makaleleri İçerir.]